China lanceert Chang’e 6 naar de verre zijde van de Maan
China is op weg terug naar de onbekende verre zijde van de Maan – en deze keer wil het land er wat souvenirs ophalen. Chang’e 6 zal bodemmateriaal vanaf de mysterieuze verre zijde van de Maan naar de Aarde brengen.
De Chang’e 6-missie werd op 3 mei om 11:27 uur Nederlandse tijd met behulp van een Lange Mars 5 rakt gelanceerd van de Wenchang Space Launch Site in de duidelijke provincie Hainan.
Als alles volgens plan verloopt zal Chang’e 6 op de verre zijde van de Maan landen, een aantal monsters opscheppen en deze terug naar de Aarde brengen – iets dat nog nooit eerder is gedaan. Er is zelfs maar één missie die ooit een zachte landing heeft gemaakt op de verre zijde van de Maan. Dit was de Chang’e 4-missie die in januari 2019 een lander-rovercombinatie op de Maan plaatste.
Het verborgen gezicht van de Maan
De Maan draait in een gebonden rotatie om de Aarde. Dit betekent dat waarnemers op Aarde slechts één kant van de Maan zien. De andere kant is altijd van ons af gericht.
De nabije zijde is dus veel bekender en veel beter te verkennen. Alle missies voorafgaand aan Chang’e 4 waren gericht op de nabije zijde.
Een rover- of landermissie naar de verre zijde wordt geconfronteerd met communicatieproblemen, waarbij een maan-orbiter nodig is om berichten door te geven van en naar de vluchtleiding op Aarde. China lanceerde een dergelijke verbindingssatelliet, Queqiao genaamd, vóór Chang’e 4 en stuurde afgelopen maart een andere, Queqiao 2, richting een baan om de Maan ter voorbereiding op de Chang’e 6-missie.
Er zijn dwingende redenen, naar de geest van nieuwsgierigheid en verkenning, om de verre zijde van dichtbij te bestuderen, benadrukken wetenschappers. De verre zijde is heel anders dan de nabije zijde. Terwijl bijvoorbeeld grote basaltvlaktes, zeeën genoemd, ongeveer een derde van het bekende oppervlak van de Maan bedekken, beslaan deze donkere “zeeën” van vulkanisch gesteente slechts 1% van het oppervlak van de verre zijde.
Onderzoekers hebben geen verklaring voor de verschillen en ze hopen dat een studie van monsters van de verre zijde hen kan helpen erachter te komen.
Een complexe missie
Chang’e 6 bestaat uit vier onderdelen: een orbiter, een lander, een opstijgmodule en een module voor terugkeer naar de Aarde.
Als alles volgens plan verloopt zal de lander (met daaraan bevestigt de opstijgmodule) landen in de Apollo-krater. Deze krater maakt deel uit van het Aitken bekken aan de zuidpool van de Maan. Het Aitken bekken is ongeveer 2500 kilometer in doorsnede en de oude, gehavende rotsen bevatten aanwijzingen over de vroege geschiedenis en evolutie van de Maan.
Het gebied wordt door wetenschappers al lange tijd beschouwd als belangrijk om te begrijpen hoe en wanneer massieve objecten miljarden jaren geleden de Maan en de Aarde bekogelden, en waarom de verre zijde van de Maan zo anders is als de nabije zijde.
De Chang’e 6-lander zal ongeveer 2 kilogram bodemmaterieel en stenen verzamelen. Een deel zal van het oppervlak worden geschraapt en een deel tot 2 meter onder de grond wordt geboord. Dit materiaal zal vervolgens aan boord van de opstijgmodule worden gelanceerd. Deze module zal later koppelen aan de orbiter.
Het verzamelde materiaal zal worden overgebracht naar de terugkeermodule die zich aan boord van de orbiter bevindt. De orbiter keert terug naar de Aarde en laat de terugkeermodule los voor een vurige reis door de atmosfeer van de Aarde. Deze hele reis, vanaf lancering van de dag dat de monsters op Aarde aankomen, zal naar verwachting 53 dagen duren.
De missiearchitectuur is vergelijkbaar met die van China’s allereerste missie voor het retourneren van maanmonsters, Chang’e 5, die in december 2000 materiaal van de nabije zijde naar de Aarde bracht. Verassend is dat niet want Chang’e 6 werd gebouwd als back-up voor Chang’e 5.
Door het succes van Chang’e 5 is China, na de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, pas het derde land dat materiaal van de Maan naar de Aarde heeft gehaald. Het overgrote deel van het maanmateriaal dat naar de Aarde werd gebracht, werd gedaan door Apollo-astronauten die tussen 1969 en 1972 382 kilogram naar de Aarde brachten.
Een nieuwe race naar de Maan?
Chang’e 6 is onderdeel van een ambitieus maanprogramma waarvan China hoopt dat dit in 2030 zal leiden tot een bemande landing op de naaste buur van de Aarde.
En die eerste astronautenmissie is niet bedoeld als een eenmalige missie. In de jaren 2030 is China van plan een bemande buitenpost te bouwen nabij de zuidpool van de Maan, het International Lunar Research Station (ILRS). Het land wil dit doen met behulp van Rusland en andere internationale partners.
China is al begonnen met het testen van een deel van de technologie die zou kunnen helpen de basis te leggen voor het ILRS. In maart werden, samen met de Queqiao 2-verbindingssatelliet, ook Tiandu 1 en Tiandu 2 gelanceerd. Deze twee satellieten voeren communicatie- en navigatie-experimenten uit nabij de Maan. Dergelijk werk zal het ontwerp van het ILRS n de bijbehorende infrastructuur moeten helpen begeleiden.
China staat niet alleen in zijn maanambities. Ook NASA is van plan om via zijn Artemis-programma een bemande basis op te zetten nabij de zuidpool. Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap wil volgend jaar astronauten in een baan om de Maan lanceren tijdens zijn Artemis 2-missie. Vervolgens zou in 2026 Artemis 2 worden gelanceerd.
Sommige Amerikaanse politici en overheidsfunctionarissen, waaronder ook NASA-baas Bill Nelson, hebben de huidige situatie gekarakteriseerd als een nieuwe “maanrace” met China. Het is, volgens Nelson, belangrijk voor de VS om deze race te winnen zodat het precedenten kan scheppen voor een verantwoorde verkenning van de Maan en daarbuiten.
Eerste publicatie: 4 mei 2024
Bron: space.com, xinhua.net & anderen
